جعبه تقسیم چیست ؟
همان‌گونه که از نام آن پیداست جعبه‌تقسیم محلی برای ایجاد انشعاب‌های الکتریکی در هر سیستم برقی می‌باشد. بیشترین کاربرد آن نیز، که عموم افراد برقی با آن آشنا هستند در تأسیسات الکتریکی و یا به زبان ساده در برق‌کشی ساختمانی یا صنعتی است. امروزه جعبه‌تقسیم یا جعبه برق که به آن باکس پلاستیکی نیز گفته می‌شود در انواع مختلفی مانند جعبه تقسیم چدنی، جعبه تقسیم گالوانیزه و .... تولید می‌شود و علاوه بر کاربردهای آن در تأسیسات الکتریکی در صنایع مختلف نیز استفاده می‌شود. در ادامه این مقاله به بررسی انواع و کاربردهای آن خواهیم پرداخت.
علت نام‌گذاری آن به جعبه‌تقسیم به کاربرد اولیه آن برمی‌گردد، زیرا در ابتدا از جعبه‌تقسیم در برق‌کشی ساختمان برای مخفی کردن اتصالات و ایجاد انشعاب استفاده می‌شد. امروز باوجوداینکه کاربرد آن بسیار تغییر کرده است، اما همچنان بانام اولیه خود شناخته می‌شود. در هر سیستم برقی و صنعتی بین قسمت‌های مختلف اتصالات الکتریکی وجود دارد این اتصالات ممکن است از طریق ترمینال و یا به‌صورت مستقیم سربه‌سر باشد. شرایط مختلف محیطی نظیر گردوغبار، حرارت بالا و رطوبت شدید بر این اتصالات مؤثر است. جهت افزایش ایمنی و جلوگیری از اتصالی بایستی این اتصالات درون محفظه بسته‌ای قرار گیرد. استفاده از جعبه‌تقسیم راه‌حل مناسبی برای این موضوع می‌باشد.
استاندارد‌های جدید مهندسی برق مانع استفاده از جعبه‌تقسیم در برق‌کشی ساختمان‌های مسکونی می‌شود، همچنین در قوانین جدید برق‌کشی با جعبه‌فیوز (جعبه توزیع) جایگزین روش جعبه‌تقسیم شده است. شکل زیر کاربرد یک جعبه‌تقسیم در برق‌کشی سیستم‌های قدیمی را نشان می‌دهد.
کاربردهای جعبه‌تقسیم و باکس پلاستیکی:
اما امروزه جعبه‌تقسیم در اشکال مختلفی تولید می‌شود و هرکدام مناسب کاربرد خاصی است.
جایگاه مناسب برای برد و قطعات الکترونیکی
برد و قطعات الکترونیکی از تجهیزات بسیار حساس می‌باشند و علاوه بر آن به‌صورت مستقیم نمی‌توان روی دیوار یا بدنه دستگاه‌های صنعتی نصب کرد. با استفاده از یک جعبه پلاستیکی علاوه بر زیبایی بیشتر کار می‌توان حفاظت خوبی از قطعات الکترونیکی انجام داد.
قابلیت نصب ریل و ترمینال ریلی
اتصالات مستقیم سیم‌ها و یا پیچیدن آن‌ها به هم، علاوه بر اینکه ازلحاظ ایمنی صحیح نیست، ازلحاظ عایق‌کاری نیز مشکل‌ساز است. زیرا عایق‌کاری معمولاً با چسب برق انجام می‌شود و با گذشت زمان آسیب می‌بیند. بنابراین استفاده از ترمینال و خصوصاً ترمینال ریلی این معایب را برطرف می‌کند و علاوه بر آن این امکان را ایجاد می‌کند تا به‌راحتی بتوان اتصالات را از هم جدا کرد. برخی از جعبه‌های تقسیم به‌گونه‌ای طراحی‌شده که پایه و ریل جهت نصب ترمینال در آن در نظر گرفته شده است.
نصب کلید و پریز صنعتی
از دیگر کاربردهای جعبه‌تقسیم می‌توان به فضای مناسب جهت نصب انواع کلید و سوکت‌های صنعتی اشاره کرد. معمولاً جعبه‌هایی مخصوص کلید‌های فرمان و قدرت در بازار موجود است، اما اگر بخواهیم ترکیبی از کلید، سوکت، نمایشگر و غیره در کنار هم استفاده شود جعبه‌تقسیم پلاستیکی گزینه مناسبی به نظر می‌رسد.
انواع جعبه‌تقسیم ازلحاظ جنس بدنه:
در انتخاب یک جعبه‌تقسیم یا باکس جنس بدنه اهمیت بسیار بالایی دارد، در بسیاری از موارد، مانند مکان‌هایی که رطوبت بالایی دارند و یا محیط‌های اسیدی بایستی از جعبه‌هایی با بدنه پلاستیکی یا ABS استفاده شود. استفاده از جعبه‌هایی با بدنه گالوانیزه یا آلومینیومی در این مکان‌ها توصیه نمی‌شود. در ادامه انواع مختلف آن همراه با کاربردهای هرکدام بررسی و معرفی‌شده است.
جعبه‌تقسیم آلومینیومی (دایکاست)
جعبه‌تقسیم آلومینیومی از آلیاژ آلومینیوم ساخته‌شده و بسیار محکم و مناسب برای کاربردهای مهندسی مکانیک و اتوماسیون صنعتی هست. این جعبه‌تقسیم با توجه به جنس بدنه دارای ویژگی‌های حرارتی و مکانیکی ویژه‌ای است که آن را جهت استفاده در صنایع ، بنادر ، کشتی‌سازی ، بخش کشاورزی و به‌طورکلی کاربردهایی با شرایط و بارگذاری سخت ، کارآمد کرده است. جعبه‌تقسیم آلومینیومی از تجهیزات داخلی خود در برابر انواع فشار و استرس جلوگیری کرده و در برابر سرما ، گرما و تخریب در جاده‌ها ، ریل‌های راه‌آهن و تونل‌ها مقاوم می‌باشد. این جعبه‌تقسیم‌ها معمولاً دارای کلاس حفاظتی IP66 بوده و غالب آلومینیوم آن توسط یک پوشش رنگ الکترواستاتیک ضد خش پوشانده می‌شود. به‌طورکلی جعبه‌تقسیم آلومینیومی مناسب برای استفاده در فضاهای باز و مرطوب و پرفشار می‌باشد.
جعبه‌تقسیم گالوانیزه
جعبه‌تقسیم گالوانیزه مکانی مناسب برای اتصالات برقی می‌باشد که از اتصالات در برابر خطر دمای بالا و همچنین خوردگی محافظت می‌کند . این نوع جعبه‌تقسیم به دلیل گالوانیزه بودن بدنه از خوردگی محافظت می‌شود . در این نوع جعبه‌ها فلز اصلی توسط لایه‌ای از فلز محافظ که معمولاً از جنس روی می‌باشد پوشانده می‌شود.این نوع جعبه‌تقسیم‌ها در دو صورت گالوانیزه گرم و گالوانیزه سرد ساخته می‌شوند. به‌طورکلی این نوع جعبه‌تقسیم به دلیل داشتن قابلیت حفاظت در برابر خوردگی در شرایط محیطی باز که خطر خوردگی و زنگ زدن وجود دارد استفاده می‌شود .
جعبه‌تقسیم پلاستیکی (ABS)
جعبه‌تقسیم‌های پلاستیکی جزء یکی از پرکاربردترین جعبه‌تقسیم‌ها در صنعت برق می‌باشد که ویژگی‌های منحصربه‌فرد آن نسبت به جعبه‌تقسیم‌های با جنس بدنه دیگر کاربرد این جعبه‌تقسیم را در محیط‌ها و مکان‌های مختلف زیاد کرده است.
از مهم‌ترین ویژگی‌های این جعبه‌تقسیم‌ها می‌توان مقاومت مکانیکی و خاصیت ضدضربه بودن و همچنین مقاومت شیمیایی و عایق الکتریکی و حرارتی بالا نام برد. مقاوم بودن این جعبه‌تقسیم‌ها در برابر نور خورشید و قابلیت استفاده در محیط‌های با رطوبت و گردوغبار بالا استفاده از این جعبه‌تقسیم را بیشتر کرده است.به‌طورکلی قیمت مناسب این جعبه‌تقسیم‌ها و همچنین استحکام و درجه حفاظت بالا از مهم‌ترین ویژگی‌های این نوع جعبه‌تقسیم می‌باشد.
جعبه‌تقسیم پلی کربنات
پلی کربنات یکی از سخت‌ترین ماده پلاستیکی شفاف و غیر شفاف می‌باشد که جایگزین مناسبی برای شیشه و پلاستیک در بخش صنعتی ، ساختمانی و آزمایشگاهی است . جعبه‌های پلی کربنات همراه با صفحه مونتاژ فلزی دارای درب شفاف مقاوم در برابر ضربه ، تغییر شکل ، تغییر رنگ ، آتش و خطرات برق‌گرفتگی می‌باشد. این جعبه‌تقسیم‌ها قابلیت استفاده در فضای باز و محیط‌های مرطوب را دارند. معمولاً از این جعبه‌تقسیم‌ها به‌عنوان تابلو برق جهت مونتاژ مدارات الکتریکی قدرت و یا فرمان مورداستفاده قرار می‌گیرند.